Układ konsumencki w toku postępowania upadłościowego a masa upadłościowa

W poprzednim artykule (Układ konsumencki – czym jest i komu przysługuje?) mowa była o tym, kto może złożyć wniosek o zawarcie tzw. układu konsumenckiego na zgromadzeniu wierzycieli, w trakcie postępowania upadłościowego prowadzonego przeciwko dłużnikowi (który posiada już status upadłego). Dzisiaj warto zwrócić uwagę na problematykę likwidacji majątku upadłego w kontekście takiego układu konsumenckiego.

Art. 491²² ust. 2 Prawa Upadłościowego stanowi, że zwołując zgromadzenie wierzycieli sędzia-komisarz może wstrzymać likwidację majątku upadłego, w szczególności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, w którym zamieszkuje upadły. Na postanowienie w przedmiocie wstrzymania likwidacji przysługuje zażalenie. Jest to zatem autonomiczny wybór należący do sędziego-komisarza. Ten bowiem, nawet uwzględniając wniosek upadłego o zwołanie zgromadzenia wierzycieli, nie jest zobowiązany by wstrzymać likwidację. W doktrynie wskazuje się, i kwestie te powinny być jednak związane ze sobą, ponieważ zwykle dalsze prowadzenie czynności likwidacyjnych uniemożliwi wykonanie układu. W kwestiach tych sędzia-komisarz powinien kierować się prawdopodobieństwem osiągnięcia celów postępowania w drodze układu. Z uwagi na skomplikowany system odesłań nie jest jasne, czy w obliczu szczególnej regulacji zawartej w komentowanym przepisie możliwe jest odwołanie się do przepisów art. 266b ust. 2–6 Prawa Upadłościowego, które wprowadzają ograniczenia dla możliwości wstrzymania likwidacji – wydaje się, że normy te są wyłączone, a sędzia-komisarz samodzielnie decyduje o zakresie wstrzymania likwidacji. Za taką interpretacją przemawia brzmienie art. 491²² ust. 2 zdanie pierwsze in fine Prawa Upadłościowego, w którym mowa, że wstrzymanie może dotyczyć „w szczególności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, w którym zamieszkuje upadły” (A. J. Witosz [w:] H. Buk, D. Chrapoński, W. Gewald, W. Klyta, A. Malmuk-Cieplak, M. Mozdżeń, A. Torbus, A. J. Witosz, Prawo upadłościowe. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2021, art. 491(22)).

Piśmiennictwo podkreśla, iż w przypadku gdy sąd nie wydał postanowienia o wstrzymaniu likwidacji majątku równocześnie z postanowieniem o zwołaniu zgromadzenia wierzycieli, może to zrobić na etapie późniejszym. Zażalenie upadłemu i wierzycielom przysługuje zarówno na postanowienie o wstrzymaniu likwidacji majątku upadłego, jak i na postanowienie o odmowie wstrzymania likwidacji majątku upadłego. Upadły wniosek o zwołanie zgromadzenia wierzycieli celem zawarcia układu powinien złożyć przed zakończeniem likwidacji masy upadłości. Wniosek złożony po likwidacji masy upadłości pozostawia się bez rozpoznania. W przypadku gdyby syndyk zlikwidował część składników wchodzących w skład masy upadłości, aczkolwiek np. lokal mieszkalny, w jakim zamieszkuje upadły, nadal nie zostałby zlikwidowany, wniosek upadłego o zwołanie zgromadzenia wierzycieli powinien zostać rozpatrzony (P. Janda [w:] Prawo upadłościowe. Komentarz, wyd. III, Warszawa 2023, art. 491(22)).

Podnosi się również (A. Machowska, 4.3. Przebieg postępowania upadłościowego osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej – z układem w upadłości [w:] Upadłość konsumencka, Warszawa 2020), Prawomocne postanowienie o zakończeniu postępowania upadłościowego stanowi podstawę do wykreślenia wpisów dotyczących upadłości w księdze wieczystej i w rejestrach, z kolei upadły odzyskuje  wówczas prawo do zarządzania swoim majątkiem i rozporządzania jego składnikami, które syndyk powinien mu wydać, jeżeli znajdowały się w jego posiadaniu – w tym dokumenty i korespondencję bez potrzeby wydawania w tym zakresie zaleceń sędziego-komisarza czy wyznaczonego sędziego. Należy jednakże pamiętać o tym, że wcześniej powinny zostać pokryte ewentualnie poniesione koszty postępowania upadłościowego.

Warto raz jeszcze więc powtórzyć, że wniosek upadłego o zawarcie układu konsumenckiego musi być więc wyjęty z ram spekulacji i sfery teoretycznych rozważań – konieczne jest, aby informacje dotyczące sytuacji upadłego i jego możliwości finansowych (majątkowych) znajdowały adekwatne odzwierciedlenie w płaszczyźnie propozycji składanych wierzycielom.

Serdecznie zachęcamy do skorzystania z usług naszej Kancelarii w tym zakresie.