Transgraniczna upadłość konsumencka

Globalizajca i silna integracja państw zrzeszonych w ramach Unii Europejskiej powodują, że wiele osób prywatnie lub w ramach czynności zawodowych funkcjonuje na terytorium kilku krajów jednocześnie. W razie problemów finansowych klienci Kancelarii wielokrotnie zgłaszają się z pytaniem o to gdzie najlepiej ogłosić upadłość konsumencką – niektóre kraje europejskie funkcjonują bowiem w powszechnej świadomości jako swoiste „raje upadłościowe” z uwagi na przystępność lub szybkość procedury.

Możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej w dowolnym państwie UE wynika z artykułu 3 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/848 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie postępowania upadłościowego (Dz. U. UE. L. z 2015 r. Nr 141, str. 19 z późn. zm.) który stanowi, iż „Sądy państwa członkowskiego, na którego terytorium znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika, posiadają jurysdykcję do wszczęcia postępowania upadłościowego” realizując tym samym zasadę współpracy międzynarodowej w sprawach cywilnych wyrażoną w artykule 81 ust. 1 Traktatu USTANAWIAJĄCEGO EUROPEJSKĄ WSPÓLNOTĘ GOSPODARCZĄ (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 z późn. zm.).

Przytoczone powyżej przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/848 posługują się istotnym sformułowaniem „głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika”. Artykuł 3 ust. 1 w zdaniu drugim charakteryzuje ów „główny ośrodek” jako „(…) miejsce, w którym dłużnik regularnie zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym i które jako takie jest rozpoznawalne dla osób trzecich.” co oznacza, iż głównym ośrodkiem podstawowej działalności osób pracujących za granicą nie musi być kraj wykonywania czynności zawodowych. Jeżeli bowiem cel przebywania danej osoby w innym kraju ma charakter wyłącznie zarobkowy, podczas gdy jej ośrodkiem życia prywatnego pozostaje Polska i to z tym krajem jest kojarzona w gronie rodziny czy znajomych, należy uznać Polskę za główny ośrodek podstawowej działalności w przypadku prowadzenia postępowania upadłościowego. Nie bez znaczenia w procesie ustalaniu głównego ośrodka podstawowej działalności pozostaje również miejsce w którym znajduje się większa część majątku dłużnika.

Uznanie upadłości konsumenckiej ogłoszonej w jednym z państw Wspólnoty przez pozostałe kraje następuje na podstawie artykułu 19 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/848 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie postępowania upadłościowego zgodnie z którym „Orzeczenie o wszczęciu postępowania upadłościowego wydane przez sąd państwa członkowskiego posiadający jurysdykcję zgodnie z art. 3 podlega uznaniu we wszystkich pozostałych państwach członkowskich z chwilą, gdy orzeczenie to stanie się skuteczne w państwie wszczęcia postępowania.”. Nie oznacza to jednak, że przy ogłaszaniu upadłości konsumenckiej należy kierować się prostotą postępowania w danym kraju. Likwidacja majątku znajdującego się w Polsce po ogłoszeniu upadłości np. w Niemczech prowadzona przez tamtejszego Syndyka może być o wiele trudniejsza, chociażby ze względu na odległość czy konieczność sporządzania tłumaczeń przysięgłych istotnych dokumentów.

Z tego powodu, o ile procedura może wydawać się prosta, chęć skrócenia drogi do rozpoczęcia życia bez długów może okazać się pułapką.

Należy również podkreślić, iż po opuszczeniu Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię ogłoszona tam upadłość konsumencka nie zostaje automatycznie uznana przez państwa Unii Europejskiej. Przed przystąpieniem do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej warto zasięgnąć rady doświadczonego pełnomocnika, który przeprowadzi powyższą procedurę w oparciu o wiedzę i wieloletnią praktykę.