Odstąpienie od umowy – na czym polega i jakie ma konsekwencje?

Rzeczą powszechną w stosunkach umownych jest możliwość ich ewentualnego rozwiązania przy zajściu odpowiednich okoliczności. Poza powszechną możliwością rozwiązania umowy za porozumieniem stron istnieją metody zerwania kontraktu jednostronną czynnością prawną – przy czym sposób i konsekwencje prawne zależą od rodzaju stosunku pomiędzy stronami.

Jedną z metod zakończenia stosunku umownego jest odstąpienie od umowy. Nie zawsze jest wspominane w treści kontraktu, jednakże na jego dokonanie zezwala regulacja kodeksowa. Prawo do odstąpienia w przypadku niektórych zobowiązań umownych, np. umowy deweloperskiej, jest objęte szeroką regulacją szczegółową, rozciągając ochronę nabywcy poza regulację kodeksową.

Na czym dokładnie polega odstąpienie od umowy? Na skutek jednostronnej czynności prawnej pomiędzy stronami przywraca się stan sprzed zawarcia umowy – dochodzi do anulowania całego stosunku prawnego, każda ze stron zobowiązana jest do zwrotu tego co otrzymała od kontrahenta. Najpowszechniejszym tego przykładem jest odstąpienie od umowy sprzedaży zawartej online w terminie 14 dni od daty otrzymania przesyłki – kupujący wraz z oświadczeniem o odstąpieniu zwraca towar, otrzymując jednocześnie zwrot wpłaconych środków.

Poza sprzedażą online częstym zastosowaniem dla instytucji odstąpienia od umowy jest sytuacja, w której jedna ze stron opóźnia się z wykonaniem świadczenia w ramach umowy wzajemnej. Kodeks cywilny co do zasady wymaga wyznaczenia stronie pozostającej w opóźnieniu dodatkowego terminu, jednakże reguła ta może być modyfikowana w drodze postanowień umownych, ponadto inne zasady przewidują przepisy szczególne – np. dotyczące umów deweloperskich albo wspomnianej już sprzedaży online.

Głównym problemem związanym z odstąpieniem od umowy która nie zawiera postanowień dotyczących trybu postępowania w razie odstąpienia (ani nie jest on regulowany przepisami szczegółowymi) jest wzajemne rozliczenie świadczeń które strony już spełniły i ewentualne szkody wyrządzone w następstwie ich spełniania. Dlatego wszelkie komplikacje w zakresie stosunków umownych warto konsultować z prawnikiem już na początkowym etapie.

Zapraszamy do kontaktu z Kancelarią w sprawach z zakresu roszczeń z umów.