Zmiana przeznaczenia gruntu leśnego na cele nieleśne w trybie ustawy o lasach

Do naszej kancelarii coraz częściej zgłaszają się osoby zainteresowane zmianą przeznaczenia gruntu leśnego na użytek nieleśny. Nabywając nieruchomość leśną często kierujemy się jej malowniczym położeniem czy niską ceną zapominając przy tym, że zagospodarowanie nieruchomości porośniętej lasem pociąga za sobą szereg obowiązków i ograniczeń wynikających z obowiązujących przepisów prawa, a jej wykorzystanie na cele inne niż leśne, w tym na cele budowlane nie zawsze jest możliwe.

Nabywając nieruchomość leśną należy pamiętać, że właściciele lasów są obowiązani do trwałego utrzymywania lasów i zapewnienia ciągłości ich użytkowania, w tym w szczególności do zachowania w lasach roślinności leśnej (upraw leśnych), ponownego wprowadzenia tej roślinności w okresie do 5 lat od usunięcia drzewostanu, pielęgnowania i ochrony lasu, w tym również ochrony przeciwpożarowej czy do przebudowy drzewostanu, który nie zapewnia osiągnięcia celów gospodarki leśnej, zawartych w uproszczonym planie urządzenia lasu lub decyzji określającej zadania z zakresu gospodarki leśnej dla lasów rozdrobnionych oraz do racjonalnego użytkowania lasu w sposób trwale zapewniający optymalną realizację wszystkich jego funkcji (art. 13 ust. 1 ustawy o lasach).

Ustawa o lasach przewiduje również możliwość zmiany przeznaczenia gruntu leśnego na użytek rolny. Zgodnie z  art. 13 ust. 2 tej ustawy zmiana taka jest możliwa w przypadkach szczególnie uzasadnionych potrzeb właściciela lasu. Przy czym, szczególnie uzasadnioną potrzebę należy rozumieć jako sytuację wyjątkową.

Nie może to być jakakolwiek potrzeba przekształcenia terenu leśnego na użytek rolny. Potrzeba ta musi być wyjątkowa, kwalifikowana i uzasadniona szczególnymi okolicznościami. Szczególnie uzasadniona potrzeba oznacza zatem mus, konieczność, czy niezbędność przekształcenia lasu w użytek rolny i musi być dla jego właściciela czymś zupełnie niezbędnym w danej sytuacji. Przyjmuje się, że wyjątkowa potrzeba właściciela lasu stanowiąca przesłankę do zmiany przeznaczenia gruntu leśnego na inny rodzaj użytku musi przeważać nad zasadą ochrony i trwałości utrzymania lasu.

Uzasadniając wyżej wymienioną przesłankę nie wystarczy powołać się na szczególne okoliczności, np. na niekorzystną sytuację majątkową, ale konieczne jest też przedstawienie dowodów to potwierdzających, np. dokumentów  świadczących o poniesionych przez nas wydatkach, czy stratach o ponadprzeciętnym charakterze. Należy też uprawdopodobnić, że nasza sytuacja mogłaby ulec istotnej poprawie w wyniku przekształcenia lasu na użytek rolny.

Wniosek na podstawie art. 13 ust. 2 ustawy o lasach dotyczący lasu niestanowiącego własności Skarbu Państwa należy wnieść do starosty właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości. W przypadku lasów państwowych decyzję wydaje dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych, na wniosek nadleśniczego.

W niektórych sprawach postępowanie o zmianę lasu na użytek nieleśny musi być poprzedzone wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Obowiązek ten wynika z art. 71 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, zgodnie z którym uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest wymagane między innymi dla planowanych przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Do przedsięwzięć takich zalicza się między innymi zmianę lasu, innego gruntu o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha pokrytego roślinnością leśną (drzewami i krzewami oraz runem leśnym) lub nieużytku na użytek rolny, lub wylesienie mające na celu zmianę sposobu użytkowania terenu, jeżeli dotyczy:

• lasów łęgowych, olsów lub lasów na siedliskach bagiennych,
• enklaw pośród użytków rolnych lub nieużytków,
• terenu na obszarach objętych formami ochrony przyrody (takimi jak: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo – krajobrazowe), lub terenu w otulinach parków narodowych, rezerwatów przyrody czy parków krajobrazowych,
• terenu w granicach administracyjnych miast,
• terenu o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha, w przypadkach innych niż wymienione powyżej (§ 3 ust. 1 pkt 88) Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko).

Obowiązek uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w sytuacjach określonych w § 3 ust. 1 pkt 88) rozporządzenia nie oznacza, że taka decyzja musi być poprzedzona procedurą oceny oddziaływania na środowisko. Zmiana lasu na użytek rolny jest przedsięwzięciem mogącym jedynie potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dlatego w sytuacji gdy organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie wydał postanowienia zobowiązującego do przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, to taka procedura nie będzie przeprowadzana i decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach będzie wydawana bez oceny oddziaływania na środowisko. Procedurę oceny przeprowadza się tylko wówczas gdy organ wyda postanowienie nakładające obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i postanowienie to stanie się ostateczne.

W przypadku zmiany lasu, niestanowiącego własności Skarbu Państwa, na użytek rolny, organem właściwym do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest regionalny dyrektor ochrony środowiska (art. 75 ust. 1 pkt 1) lit. d) ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko).

Jak wynika z art. 72 ust 1 pkt 9) wyżej wymienionej ustawy wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach następuje przed uzyskaniem decyzji o zmianie lasu na użytek rolny wydawanej na podstawie ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach.

Jeśli potrzebują Państwo porady w zakresie zmiany przeznaczenia gruntu leśnego na cele nieleśne, zapraszamy do skorzystania z usług kancelarii Bona Artis.