Wstrzymanie robót budowlanych

Prawo budowlane w Polsce jest uregulowane w ustawie z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane (Dz.U. 1994 Nr 89 poz. 414). Ustawa ta jest kluczowym aktem prawnym regulującym zasady realizacji inwestycji budowlanych. Jednym z istotnych mechanizmów, które zawiera ta ustawa, jest możliwość wstrzymania robót budowlanych. Procedura ta jest istotna z punktu widzenia bezpieczeństwa, ochrony środowiska oraz zachowania ładu przestrzennego.

Podstawy prawne wstrzymania robót budowlanych

Wstrzymanie robót budowlanych może nastąpić z różnych przyczyn, które są precyzyjnie określone w ustawie – Prawo budowlane. Najczęstsze podstawy prawne do wstrzymania robót budowlanych to:

1. Brak wymaganego pozwolenia na budowę

Zgodnie z art. 48 ust. 1 ustawy, prowadzenie robót budowlanych bez wymaganego pozwolenia na budowę jest niedopuszczalne. Organ nadzoru budowlanego wydaje postanowienie o wstrzymaniu budowy w przypadku obiektu budowlanego lub jego części będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę albo     bez wymaganego zgłoszenia albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia. Dodatkowo art. 50 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego wskazuje, że w przypadkach innych niż określone w art. 48 ust. 1 oraz art. 49f organ wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych wykonywanych bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę albo zgłoszenia

2. Zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia lub zagrożenia środowiska

Artykuł 50 ust. 1 pkt 2 ustawy określa, że organ wstrzymuje prowadzenie robót budowlanych wykonywanych w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia lub zagrożenia środowiska. W orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się, że wystarczające jest ustalenie możliwości zaistnienia wymienionych zagrożeń. Chodzi więc nie o powstałe już zagrożenia, ale o takie sytuacje, które potencjalnie mogą wystąpić (zob. wyr. WSA w Poznaniu z 23.01.2020 r., II SA/Po 581/19).

3. Istotne odbieganie robót budowlanych od ustaleń i warunków określonych w decyzji o pozwoleniu na budowę, projekcie zagospodarowania działki lub terenu, projekcie architektoniczno-budowlanym lub w przepisach

Organ nadzoru budowlanego wstrzyma także wykonanie robót budowlanych wykonywanych w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w decyzji o pozwoleniu na budowę, projekcie zagospodarowania działki lub terenu, projekcie architektoniczno-budowlanym lub w przepisach. Co istotne, przesłanka ta obejmuje także sprzeczność robót budowlanych z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który jest aktem prawa powszechnie obowiązującego, uchwalanym przez radę gminy.

Procedura wstrzymania robót budowlanych

Postępowanie w sprawie wstrzymania robót budowlanych co do zasady jest wszczynane z urzędu po powzięciu przez organ wiedzy o zaistnieniu podstawy do wstrzymania robót. Jednak istnieje możliwość złożenia wniosku o wstrzymanie robót budowlanych. Możliwość taką mają osoby, które legitymują się interesem prawnym we wstrzymaniu robót budowlanych, a więc np. właściciele okolicznych nieruchomości, na które negatywnie oddziałuje wadliwa inwestycja budowlana, powodując zagrożenie bezpieczeństwa. W przypadku złożenia wniosku organ każdorazowo bada, czy wnioskodawca posiada interes prawny. Osoba zainteresowana będzie stroną postępowania, co umożliwi jej obronę interesów w toku postępowania.

Jeśli organ potwierdzi, że zachodzą podstawy do wstrzymania robót budowlanych, wyda postanowienie w tym przedmiocie. Konstrukcja przepisów Prawa budowlanego nie pozwala na swobodę organu w tym zakresie: każdorazowe zaistnienie podstaw wstrzymania robót obliguje wydanie postanowienia.

Na postanowienie w przedmiocie wstrzymania robót budowlanych przysługuje zażalenie w terminie 7 dni. Z uwagi na fakt, że z art. 143 Kodeksu postępowania administracyjnego wynika, że zażalenie nie wstrzymuje z mocy prawa wykonania zaskarżonego postanowienia, organ administracji publicznej, który wydał postanowienie, może jednak uznać za uzasadnione wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia. W zażaleniu warto zatem złożyć wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia.

Wstrzymanie robót budowlanych jest narzędziem, które ma na celu zapewnienie zgodności realizowanych inwestycji z obowiązującymi przepisami prawa, ochronę bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz ochronę środowiska. Przestrzeganie przepisów ustawy – Prawo budowlane oraz staranność w prowadzeniu robót budowlanych mogą pomóc uniknąć takich sytuacji i związanych z nimi konsekwencji.

Jeżeli znaleźli się Państwo w sytuacji związanej ze wstrzymaniem robót budowlanych lub są zainteresowani wstrzymaniem robót budowlanych na okolicznej nieruchomości, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią. Mamy doświadczenie w sprawach z zakresu prawa budowlanego.